Jumat, 27 Januari 2012

GENERASI PEMERHATI SEJARAH BUDAYA TORAYA

GENERASI PEMERHATI SEJARAH BUDAYA TORAYA

Sampa' To Pada Tindo


 
 
  1. Pong Kalua’ (R.Batu)  -->To bendan pakorok londong, Ilan lili’na lepongan bulan,Tonna ditulak buntunna bone, Tonna dilangda’ to sendana bonga
  2. Pong Songgo (Limbu) :   To bendan paloloan, To tunannang pembala’baran (Atau) To tunannang meosik tanda saungan, Ilan tikunna matari’ allo, tonna dilutu Tombang lepongan bulan. Diossa’ balatana tikunna matari’ allo
  3. Ne’ Sanda Kada (Limbu) :    to bendan matimpolok maa’, To tunannang ma’tetuk doti langi’, Tonna diindo’ kapuran pangngan
  4. Ne’ Tikuali (Ba’tan)    :    to unnindo’ kapuran pangngan, To unnambe’ pelambaran bolu, Tonna bendan basse sangsorongan pindan, Tonna tunannang panda sanglentenan tallo’
  5. Tumbang datu (Bokko) :    To unnimbo karokayu nangka’
  6. Palinggi’ (Labo’) : To unnambe’ pesangle lebani’
  7. Patabang Bunga’ (Tadongkon) : To unnumbu’ pasoan bangi’
  8. Sanggalangi’ (Pantilang) : To umparra pangulu makati’
  9. Kadere’ (Duri) :   To undasi’ pokana lembang, To umpasilasuk le’tona komba bulaan
  10. Amang (Ramanden) :   to untangla’ lemba’ le’to, To unnumpu’ pearra’ ka’tu
  11. Amba bunga’ (Makale) : To diposulle gayangna tanduk tata’, Todiposolon tarapangna takia’ bassi
  12. Ne’ Malo’ (Tondon)  : To turun sangbala tedong, Mellao sangpangkung karambau
  13. Mendila Kila’ (Rongkong) : To ungkambi’ passaparan padang
  14. To untaranak katonan matakali dao tondon garopokna lepongan bulan
  15. Gandang Langi’ (Mamasa) : To siria katonan padang bendan pekorok londong diong matampu’na lepongan bulan
  16. Arrang Bulaan (Rantebala) :    To umpenandai mata kali, Dio rampe matallona lepongan bulan
  17. Pakabatunna (Sesean) : To maluang sambu’ batu ba’tengna, Unnimbo kapuran pangan, Tonna dipabendan bala’kaan ra’
  18. Kulukulu’ Langi (Palipu’) : to umpabendan suke dibonga, To umpatunannang songkang Dianggilo’ tonna diindo’ Basse sangsorongan pindan
  19. Mendila Lalong (Sa’dan) :   To maluang sambu’ batu batangna, To masinggung karangan pasiruanna, To untaranak kalimbuang boba, Umpanundu’ panambu tang ma’ti
  20. Bara’ padang (gandang batu)    :   To ma’bulo sanglampa, Rokko basse kasalle, Ma’ao’ tangkelesoan rokko panda dipamaroson
  21. Pong Arroan (Sillanan) : To ma’bulo sanglampa, Rokko basse kasalle, Ma’ao’ tangkelesoan rokko panda dipamaroson
  22. Pong Dian / Tinoring : To ma’bulo sanglampa, Rokko basse kasalle, Ma’ao’ tangkelesoan rokko panda dipamaroson
  23. Pong Barani / Marinding : Todi parande duanna basse adinna
  24. Tobo’ / Tampo : Todi po bara’ baraninna basse adinna
  25. Pong Turo / Baturondon : To ma’bulo sanglampa rokko basse kasalle
  26. Puang Balu / Tangti : Balo’ mangarranna tananan dama’
  27. Pula’ / Tengan : Toma’ bulo sanglampa, toma’ ao’ tangkelesoan untulak basse kasalle
  28. Sarangnga’ / Lemo Mengkendek : Toma’ bulo sanglampa, toma’ ao’ tangkelesoan untulak basse kasalle
  29. Tanduk Pirri’ / Ala’ : To di polondong saunganna kadatuan
  30. Arring / Mandetek ; To umpabendan to sisulu basse, umpatunannang to sisolon sisariri, tonna ditulak buntunna Bone
  31. Lunte / Mariali : Toma’ bulo sanglampa, toma’ ao’ tangkelesoan untulak basse kasalle
  32. Rere’ / Lion : Toma’ bulo sanglampa, toma’ ao’ tangkelesoan untulak basse kasalle
  33. Baan Langi’ / lapandan : Toma’ bulo sanglampa, toma’ ao’ tangkelesoan untulak basse kasalle
  34. Saarongre / Tondok Iring : Toma’ bulo sanglampa, toma’ ao’ tangkelesoan untulak basse kasalle
  35. Marimbun / Bungin : Toma’ bulo sanglampa, toma’ ao’ tangkelesoan untulak basse kasalle
  36. Panggeso / Tiromanda : Toma’ bulo sanglampa, toma’ ao’ tangkelesoan untulak basse kasalle
  37. Sando Pasiu’ / Pasang : Toma’ bulo sanglampa, toma’ ao’ tangkelesoan untulak basse kasalle
  38. To Landa’ / Santung : to ma’bulo lollong, to ma’ tallang tang ke lesoan, untulak basse kasalle
  39. Bangke Barani / Manggau : to ma’bulo lollong, to ma’ tallang tang ke lesoan, untulak basse kasalle
  40. Parondonan / Ariang : to ma’bulo lollong, to ma’ tallang tang ke lesoan, untulak basse kasalle
  41. Sundallak / Burake : to ma’bulo lollong, to ma’ tallang tang ke lesoan, untulak basse kasalle
  42. Panggalo / Lemo : to ma’bulo lollong, to ma’ tallang tang ke lesoan, untulak basse kasalle
  43. Sa’bu’ Lompo / Bonoran : to umpamarongka basse kasalle
  44. Pirade / Tonga : to umpamarongka basse kasalle
  45. Patasik / Pao : to umpamarongka basse kasalle
  46. Poppata’ / Nanggala : to umpamarongka basse kasalle
  47. Patora Langi’ / Langda : to umpamarongka basse kasalle
  48. Ne’ Patana’ / Kanuruan : to umpamarongka basse kasalle
  49. Bannelangi’ / Kadundung : to umpamarongka basse kasalle
  50. Tibak Langi’ / Saloso : to umpamarongka basse kasalle
  51. Ne’ Kalelean / Rorre : to umpamarongka basse kasalle
  52. Banggai / salusopai : To ussuru’ kanan kairinna pokki’, ussara’ka’ tingayo boko’na tang mendelo2
  53. Pokkodo / Tagari Sa’dan : to sangbasse nene’ta, to sangkapala panda kapuanganta, untulak buntunna Bone
  54. Palotongan / Malakiri : to sangbasse nene’ta, to sangkapala panda kapuanganta, untulak buntunna Bone
  55. Pangarungan / tallung lipu : Pande paliukna bala’kaan ra’, kaissananna tananan dama’
  56. Taruk allo / T.lipu : Pande paliukna bala’kaan ra’, kaissananna tananan dama’
  57. Tengko Asik / Barana’ : Pande paliukna bala’kaan ra’, kaissananna tananan dama’
  58. Pong padondan / Tikala : Pande paliukna bala’kaan ra’, kaissananna tananan dama’
  59. Lotong Tara / Bori’ : Pande paliukna bala’kaan ra’, kaissananna tananan dama’
  60. Allopaa / Kayurame : Pande paliukna bala’kaan ra’, kaissananna tananan dama’
  61. Bangkele Kila’ / Akung :  todi sakka pa’taunanna, untandai allo rongko’ dipabendanni tananan dama’, unnissan lingkana bulan, untuntun pa’taunan
  62. Ne’ Darre / Makki :  to la pakorok londong dio passapan padang, umpenandai mata kali
  63. Ne’ Mese’ / Baruppu’ : to umpenandai pangala’ tamman, to umpanundu’ kurra manapa’, unnala ipo lite, kayu tang dampianna
  64. Sarungngu’ / pangala’ :  to manoka di tiro rokko, unniling dimanta lusolo’ lako to palutu tombang, to paossa’ balatana
  65. Banggai Napo / Napo : To untulak tengko situru’, ullangda’ batakan siolanan
  66. Usuk Sangbamban / To’ Tallang : To untulak tengko situru’, ullangda’ batakan siolanan
  67. Ambe’ Bando’ / awan : To untulak tengko situru’, ullangda’ batakan siolanan
  68. Ledong / Bittuang : To untulak tengko situru’, ullangda’ batakan siolanan
  69. Pong Rammang / Piongan : To untulak tengko situru’, ullangda’ batakan siolanan
  70. Tandirilambun / Tapparan : To untulak tengko situru’, ullangda’ batakan siolanan
  71. Batotoi Langi’ / Saa’ Tandung : To untulak tengko situru’, ullangda’ batakan siolanan
  72. Tandirerung / Ulusalu : kurungan kalle-kalleaanna padang di Pattan, tangkoan la’te lambunna ma’dika matasak
  73. Pong Manapa’ / Se’seng : to membatu ate pokki’na, metaronggo malia’ pai’ tang mendelo2na
  74. Pappang / Palesan : to ma’ bulo sanglampa rokko kada situru’, ma’ ao’ tang kelesoan rokko bisara misa’ bunganna
  75. Batara Bau / bau : to ma’ bulo sanglampa rokko kada situru’, ma’ ao’ tang kelesoan rokko bisara misa’ bunganna
  76. Pong bakkula’ / redak : to ma’ bulo sanglampa rokko kada situru’, ma’ ao’ tang kelesoan rokko bisara misa’ bunganna
  77. Tangdierong / Baroko : to ma’ bulo sanglampa rokko kada situru’, ma’ ao’ tang kelesoan rokko bisara misa’ bunganna
  78. To Layuk / Simbuang : to ma’ bulo sanglampa rokko kada situru’, ma’ ao’ tang kelesoan rokko bisara misa’ bunganna
  79. To Kondo’ / Buakayu : to ma’ bulo sanglampa rokko kada situru’, ma’ ao’ tang kelesoan rokko bisara misa’ bunganna
  80. Banggai Rano / Balepe’ : to ma’ bulo sanglampa rokko kada situru’, ma’ ao’ tang kelesoan rokko bisara misa’ bunganna
  81. Patittingan / Talion : to ma’ bulo sanglampa rokko kada situru’, ma’ ao’ tang kelesoan rokko bisara misa’ bunganna
  82. Sodang / Buakayu : to umpamatua induk basse kasalle
  83. Lapatau / Tombang : to umpamatua induk basse kasalle
  84. Sege’ / endekan : to unnia’ tanete lumembang, to ussuka’ sukaranni bottona palo2
  85. Poni Padang / Simbuang : to pakorok londongna matampu’, meosik tanda saunganna kalambunan
  86. Balluku’ / Mamasa : to pakorok londongna matampu’, meosik tanda saunganna kalambunan
  87. Marrang Bulaan / mamasa : to pakorok londongna matampu’, meosik tanda saunganna kalambunan
  88. Paressean / Karre : to di porinding penaanna rampe matallo, dipopekulambu ba’tengna to kakendekan kulla’
  89. Sangga Matua / Bokin : to sangbasse nene’ diponene’, sangkada panda to dolo kapuanganta
  90. Pagunturan / Bebo’ : to dipotalinga rara’na bala’kaan ra’, dipomata bulaanna tananan dama’
  91. Ne’ Lello / Leatung : to untoe manda’ basse, umpatulangdanni panda dipamaroson
  92. Lando aak / Boto’ : todi lando lalanni tonna di tanan pasa’ bongi, todilangka pa’taunanni tonna dipatunannang tammuan di pamalillin
  93. Batara Langi’ / Boto’ : todi lando lalanni tonna di tanan pasa’ bongi, todilangka pa’taunanni tonna dipatunannang tammuan di pamalillin
  94. Kondo patalo / Lampio : to ma’ bulo sanglampa rokko basse kasalle dst
  95. Pagonggang / Batualu : to ma’ bulo sanglampa rokko basse kasalle dst
  96. Patobok / Tokesan : to ma’ bulo sanglampa rokko basse kasalle dst
  97. Tomorere’ / Gantaran : to ma’ bulo sanglampa rokko basse kasalle dst
  98. To Gandang / Sarapung : to ma’ bulo sanglampa rokko basse kasalle dst
  99. Salle Karurung / Paniki Buntao’ : to urra’ta’ balayan sialikna, to untina’ tualle samaranna
  100. Barumbun / Buntao’ :  to unnindo’ lumbangan, to unnambe’ pa’panannangan
  101. Takia’ Bassi / Angin2 : to dipolondong kila’na bala’kaan ra’, dipotangkoan la’te lambunna tananan dama’
  102. Songgi Patalo / Lemo : to dipotanduk tata’na pa’ealian
  103. Karasiak / Madandan : to umpabendan suke di bonga tonna dipamatua induk basse kasalle, to umpatunannang songkang di anggilo tonna dipabanu’ karurungan panda dipamaroson
  104. To Kalu’ / endekan : to unnia’ ulu buntunna bone, to ussuka’ palo2 to sendana bonga
 

Pakaian Perang Tempo Dulu Masyarakat Toraya


Pakaian Perang Tempo Dulu Masyarakat Toraya

Ma'lullung busa' dengan baju sepak bai

sumber dari : Pong Kembar

Toraya Tempo Dulu (WOODEN BRIDGE NEAR GUNUNG TINDORA, 1938,)

sumber dari :  Marsel D. Lembang

uang Rp.5.000 seri Rumah Tongkonan. uang terbitan Bank Indonesia (BI) Rp.5000 tahun 1980

sumber dari :        Ayub Manuel Pongrekun     uang Rp.5.000 seri Rumah Tongkonan.

saat beberapa hari lalu main di Kota Semarang, saya sempat berkunjung di Museum Ranggawarsita milik pemerintah propinsi Jawa Tengah. setelah berkeliling melihat koleksi museum dan tentunya berfoto-foto ria (ceee ile..hehe), saya sampai didaerah kawasan lantai 1 dari 2 lantai gedung tersebut. dalam deretan pejangan berbagai macam aset2 dan kerajinan yang ada, ternyata perpustakaan yang terletak cukup strategis tersebut juga menyimpan koleksi-koleksi mata uang dari beberapa Negara-negara dan tentunya koleksi dari Negara sendiri.

menyusuri deretan uang2 yang sebagian masih sempat lihat sebelumnya dan sebagian lagi agak asing dimata, akhirnya saya berhenti di sebuah bagian yang ternyata ada gambar yang sangat familir dimataku. Tongkonan. senang dan bangga muncul dihati dan tertantang melihatnya lebih teliti.

uang terbitan Bank Indonesia (BI) Rp.5000 tahun 1980 ini adalah satu dari dua uang yang diterbitkan oleh BI pada tahun tersebut. seri yang lainnya adalah uang Rp.1.000 dengan gambar Soetomo (pahlawan yg terkenal di medan pertempuran 10 November at Surabaya).

gambar Tongkonan ini adalah sisi sebelah dari uang ini yang bergambar pengrajin Intan -btw ada yang tau pengrajin Intan di Indonesia dmn yah??-, dengan 3 gambar rumah Tongkonan.

pengalaman serupa juga sempat saya temukan saat berkunjung di pameran expo dagang yang saat itu dilaksanakan kota Pontianak pada stan Pos Indonesia. salah satu produkan PT.Pos Indonesia yang dipamerkan yaitu prangko yang bergambar orang memegang Tedong Bonga di halaman Rumah Tongkonan (teman2 yg lain mungkin jg sdh pernah melihatnya). kesempatan itu saya memilih untuk membelinya karena mungkin tdk bisa melihatnya lagi..hehe. (maaf gambarnya tdk sempat sy upload)

Toraja dengan segala hasil karya kebudayaannya masyrakatnya [Rumah adat,upacara adat, karya seni dan gaya hidup sehari2] adalah sebuah kekayaan Indonesia yang luar biasa, sehingga mendapat apriasi dari Bank Indonesia dapat dijadikan icon disalah satu produk uang dan Pos Indonesia.

jayalah Indonesia.

OSSORAN

OSSORAN 

  1. Langi'mo mula-mulanna sola tana. Nagaragai ampunna tana,ampunna lino. / Sirampanammi kapa' langi' na tana. Dadimi tau a'pa',iamo tu: disanga Puangdilalundun, disanga Labiu-biu, disanga Indo' Ongon-Ongon, disanga Simbolongpadang. /
  2. Malemi Simbolongpadang sirampanan kapa' Riba'. / Unggaragami kila', unggaragami sanda kadake, sisarakmi langi' na tana. / Ma'kornbongammi tu tau tallu, nakua: "Unggaragamo kadake siulu'ta — na mindamoki' ungkambi' tutungan bia'?" / Disituru'imi tu Labiu-biu ungkambi' tutungan bia'. /
  3. Malemi tu Indo' Ongon-Ongon rokko to kengkok, sirampanan kapa' Pong Tulakpadang. / Unggaragami lino', usseno padang, unggaragami angin, unggaragami bongi. / Malemi Puangdilalundun langngan langi' sirampanan kapa' Gauntikembong, dadimi Pong Bero-Bero. /
  4. Unggaragami bintoen, unggaragami bulan, unggaragami allo. / Iatonna dolona, masiang bangpa — tae' allo, tae' bongi. / Sirampanammi kapa' Arrangdibatu na Pong Bero-Bero. Dadimi Puang Matua Dolo disanga Puang Tongkon. /
  5. Sirampanammi kapa' Puang Tongkon tu Tumba' Paparilangi'. Dadimi Puang Matua, To petiro aluk, dadi Indo' Samadenna, dadi Barrangdilangi'. / Malemi tama bulan Indo' Samadenna, male tama allo Barrangdilangi'. / Untiromi kuli'na langi' Puang Matua — manippi'pa kuli'na langi' tonna dolona./
  6. Iatonna dolona dao langi', piong ba'tan bangpa dipobo'bo', dena' dipomanuk. / Dirtunnukmi riti bulaan, die'te'mi kala'siri lambe'. Kombongmi sauan sibarrung, ombo'mi tandasan sikori-kori. / Disondokammi sauan sibarrung daomai sepena langi'; ditampami kuli'na langi', disanga Patalabunga. /
  7. Tiballa'mi rante masangka', tidandanmi buntu malangka'. / Ditampa nene'na batu disanga Patalabintin. / Ditampami aluk 7 lise'na, 7 pulona, 7 ratu'na, 7 sa'bunna, 7 kotekna, 7 tampangna,7 sariunna. /
  8. Malemi nene'na sakke untongkonni sumengana lombok./ Diembongmi bulaan tasak sola nene' tang karauan. / Iamo ditampa nene'na bo'bo', disanga Bumbunganrante, diganti Datu Lamemme'./ Ditampami nene'na to lino, Datu Laukku'; nene'na tominaa La'langlangi', diganti Kambunolangi'. /
  9. Ditampa nene'na to indo', Datu Mengkamma' (Karaeng Ma'loko-loko). /Ditampa nene'na to burake, disanga Killi'-Killi'. / Nene'na to ma'gandang, disanga Mandaikama. / Nene'na kaunan, disanga Pottokalembang, iamo to dipotedong-tedong uma, to dipokarambau tempe'. /
  10. Tae'pa sambo boko'na tonna dolona. / Ditampami nene'na sampin, disanga Ungku, Rambutikembong tungka sanganna. / Rindingnami, sikasiri' datu, sikatumpu' ampu lembang. / Ditampami nene'na serre', disanga Datu Parerung. / Ditampami nene'na pangngan, disanga Kaise'. /
  11. Ditampami nene'na punti, disanga Datu Marorrong; nene'na tallang, disanga Kumirrik; nene'na ao', disanga Ma'buku bulaan; nene'na induk, disanga Monggo; nene'na sendana, disanga Labengnga'; nene'na manuk, disanga Lua'kollong; nene'na asu, disanga Buriko'; nene'na bai, disanga Riwati; nene'na tedong, disanga Manturiri; nene'na ipo, disanga Datu Merrante, Allotiranda tungka sanganna; nene'na bassi, disanga Riako'. /
  12. Malemi nene'na sendana ma'rampanan kapa' rekke tampona limbong, sirampanan kapa' Sendana Balo'. / Tang sandami rampanan kapa', iami sirampanan kapa' te anakna sauan sibarrung; untumangmi Datu Laukku' bomboan. / Nakande solanami manuk, katotok-totok lako sangserekanna, disangami Puang Maro. /
  13. Urnbaliangammi batu ba'tangna Puangdilalundun, nakua: "Ba'tu la manannang tana' siai ungkambi' tutungan bia' siulu'ku?" / Dilando lalannimi Labiu-biu sola Adang Mangkakalena"'. / Kendekmi Labiu-biu patutungan bia', ba'tan bangpa tu naposuru' sola dena'. /
  14. (Paami Datu Laukku', dibura' passakke deata, nakua: "Misami pulu'-pulu' pare,misa simanui tedong.Paami sanda mairi',naarrang tutungan bia'."Susinta to lino, ke denni salata, naarrangki' tutungan bia' — ko la paa batang dikaleta./
  15. Malemi nene'na manuk sirampanan kapa' manukna Pong Pirikallo, londongna Pong Ondouai, manuk dadi lanmai kurin-kurin gallang, ombo' rikusi bulaan. / Dadimi tallo' siannanan, bamburang sikaruan. / Randukmi petanda masiang, nene'na manuk. / Randukmi nene'na bo'bo' umpangidenni pare bu'tu ri Tombang, pare to manglaa tedong. /
  16. Randukmi nene'na manuk dinaran lolokna banni' rekke ulunna langi'. / Randukmi diborong-boronganni nene'na manuk: lotong: kambi'na rampanan kapa'; karurung: diposuru' kale; koro: kambi'na lemba kalando; rame: kambi'na sakke malino; lette'  riri: kambi'na tallu bulinna; seppaga: kambi'na alang dibando;
  17. burï: kambi'na ma'belo tadi; buri'tik: kambi'na tengko randuk; uranuran: kambi'na kombong masirri (induk); bu'ku': kambi'na doko maripi'; bulu tui: kambi'na ma'bala tedong; sa'pang: kambi'na datu matasak; lappung mabusa baba'na: kambi'na raukan tedong; pute: kambi'na tananan bua', ungkambi' lumbaa langi'; bullau: dipopetangka' ura'. /
  18. Tiborongmi nene'na manuk. / Randukmi dipotangkean suru'. / Bendanmi suru'na uase to pande sola bingkung to manarang. / Malemi tama pangala' tamban Puang Paonoran, nakua: "Kayu apako te?" Nakuami mebali: "Kayu uru, dikombong pandoko dena'." Tae'pa nadisanga banua. Nakuaomi: "Kayu apako te?" Nakuami mebali: "Kayu betau". / Napasandami rere'na, napaganna' sanda karua. /
  19. Napamuntui uase, napamuntui bingkung; apa manokapa ma'lingka. / Napatongkonmi dao kalandona buntu, untaan angin ma'kada tau. / Ma'kadami tu angin, nakua: "Ma'apako dao kalandona buntu, Puang Paonoran?" Mebali Puang Paonoran, nakua: "Inde kayu betau la kugaraga tau, apa tang ma'ulelean. La kutaanpa tu angin ma'kada tau, kupatamai batang dikalena." /
  20. Nakuami angin ma'kada tau: "Den manii aluk musala, kumallaimo lan mai batang dikalena, mukuami: Mutoeanna' massangpali' rengnge'." / Nakuami Puang Paonoran ma'kada: "Dolo sala, undi mangaku, namakamban kande mammi'na Puang Matua." /
  21. Nakuami angin ma'kada tau: "La ma'uai ma'tanmo' lan batang dikalena to, la ma'sakke tang tisenggongmo' lan tondon to batangna." / Sisulu'mi basse kasalle, angin ma'kada tau na Puang Paonoran, unnindo'mi pandan kabusungan. / Moi api sisulu' duka basse Puang Paonoran, nakua: "Pasambiri matako manii lako bangunan banua." Nakuami api: "Aa . . tontongna' diposukaran aluk, ke denni kapemalaran la . . . . " /
  22. Sirampanammi kapa' anakna sauan sibarrung te kayu betau, sisangami sampu pentallun. / Dadimi anakna disanga Pande Patangnga'; unggaragami tandung tiulunna langi'. / Dadimi Pande Paliuk, unggaragami bangunan banua. / Nene'na tedong male ma'rampanan kapa' disanga Tele'pupu. /
  23. Malemi Datu Laukku' rekke ulunna langi' sirampanan kapa' Kandomatua, ampona Pong Buatabang, nalolongi kada minnak. / Dadi Indo' Pare'- Pare' ungkambi' parekkean para, napotekken battu to. / Indo'na Manapa' ungkambi' surasan tallang. / Indo' Roatumbang ungkambi' bate manurun. / Landosamara ungkambi' raukan tedong. / Lua'toding ungkambi' tananan bua'./
  24. Randukmi diboronganni tu sendana, naboronganni Pong Mulatau. / Sendana balo' ungkambi' surasan tallang. / Sendana lumu', ungkambi' tetean tampo. / Sendana dongka kumpang rampe matampu'. / Sendana lalong umpetajanni kakena bamba sola tarangga masiak./Sendana sugi' ungkambi' raukan tedong./ Sendana bonga malute ditoto parangka dialuk sola patangdo, ke denni tananan bua'. /
  25. Diboronganni tu nene'na tedong. / Sambao': napopendio' talla' to ponto litakan, sulemi sangdunduan pindan. / Bulupunte' kambi'na raukan tedong. / Kullu kambi'na tananan bua'. / Pundulillin kumpang lako rampe matampu'. / Todi' sikambi' tana' bassi. / Bonga sikambi' tana' bulaan. /
  26. Kendekmi sangga mairi' daa ulunna langi'. / Malemi Pong Mulatau tama tangngana langi', umpokinallo sukaran aluk, sirampanan kapa' Indo' Gori-Gori. / Dadimi Manurundilangi'. / Umpalumirikmi randanna langi' tangkean suru'. Pariami tangkean suru'. / Dadimi sembangan ongan. /
  27. Bendanmi demmeran para. Paria demmeran para. / Dadimi surasan tallang. / Bendanmi bate manurun. / Bendanmi raukan tedong. Pariami raukan tedong. / Bendanmi tananan bua' dao tangngana langi'. /
  28. Umbungka'mi ba'bana langi' Manurundilangi', ma'banua ditoke', ma'tondok dianginni. / Mailu matami rokko tangngana tasik. Nakua: "Diongri loka' la kunii malua' bingkung. Apa iari, ke napatuo ko'to'na' to kapadanganna diong, ke tang situru'na' kuli'na padang." / Diroromi buntu malangka', dipatendanmi saruran bulaan. / Kombongmi padang di Pongko', ombo'mi padang di Lebukan. /
  29. Nakuami Manurundilangi': "Den omo te kapadanganna, apa tae'pa tu la kupolalan rokko." / Diulingmi eran dilangi', napolalan nene'ta situru' sukaran aluk. / Ia nene'na bai madangli' (mataku') unnola eran dilangi', unnola sepenami langi' nene'na bai, tiranduk ilan di Moriu, sirampanan kapa' Torateda', bai bu'tu ri Kanan. /
  30. Ia nene'na tedong unnola rumassena buntu, tiranduk dio randanna langi', sirampanan kapa' tedongna Indo' Dure'- Dure', tedong mempodongan. / Keampo keanakmi tedong, unnorongimi tasik mapulu'; nene'na tedong tiranduk lan di Sinadi. / Ia nene'ta Manurundilangi' sirampanan kapa' Marrindiliku; undadiammi tau karua./
  31. Misami tang ungkande makula', disanga Ranggauai; iamo disomba tallo'na manuk sola barra' dimamatai. / Malemi Saronglea langngan Bone, asu bangpa nasallang. / Male Datu Mangoting rokko Palopo, asu dukapa nasallang. / Male to tang kumande makula' lako Batuapian. / Male Pong Mulapadang lo' Rantebulaan. / Male Banggairante tama Siguntu'. / Male Pondanpadang tama Lino. / Male Pong Tambulibuntu tama Rura. / Male Tandiminanga rokko liku. /
  32. Malingmi tau lo' Siguntu', sandami torro to kampin. Lindomi lindona Patundu' sola Sangga. / Nakuami to Sarombon, kadanna to Pasangbayu, to lao' bamba Siguntu':"La ma'patumbamo' inde,la ma'ruang diapamo'? Denmo te aluk kusala sangka' kutengkai kalo',kulamban pasala uma.
  33. To malangi' ri bubungan,to tumbang ri papa tallang,bongsu' ri landa banua.To malangi' sao-sao, tumbang salamba-lambana; sao-sao langngan Bone, salamba langngan Balanda. Kenna tang manarang Sangga, kenna tang pande Patundu', ungkita dampinna Bugi', temme' ara'na Balanda." Nakuami to Patundu', kadanna Sanggaiolang: "Ma'dinko mangaku kumba', mangore tanda tinaran, unnaku kande limammu lako to petoe tabang". /
  34. Nakuami to Patundu': "Tambaimoko to Mambo sola to Pong Beloaak. Ia patutungan bia', patandean sulo-sulo." / Rampo ma'rebongan didi, ia mangrampe letokan. / Salana pasandak salu — napopa'indo' tama rebongan didi. Salana ma'liu lima lako to petoe tabang, narebongi didi. Sandami nalindo bulanni, pantan nabarre alloi. /
  35. Sulemi rampanan kapa'. Sulemi mellolo tau. / Sulemi doko maripi', rendenan tedong. / Sulemi tetean tampo, pesungan banne, nakadang tangkean suru', balo'na tutungan bia'. / Sulemi sangga mairi'. /
  36. Bendanmi bate manurun, dipesung manuk, dipesung bai. / Tirandukmi nene' lan lino, tangkean suru' napomatanna lalan, lumepong tondok. / Bangunmi ma'tengko randuk.
  37. Kendekmi kaise' ma'dandan. Saemi naala anakna to kengkok. Natiromi Marampiopadang tu kaise'na, madarang kebongi, namakamban keallo. Unnindanmi dokena Datu Nakka'. /
  38. Naraukmi Marampiopadang tu anakna to kengkok. Nadaka'mi Datu Nakka' tu dokena, tae'mo natiro. / Ussorongmi rendenan tedong sola tetean tampo sola bulaan tasak, napengkanokai Datu Nakka'. / Ma'pasompok sorongmi Datu Nakka'. / Malemi Marampiopadang unnala bambalu toding sola ue sitammu bukunna. /
  39. Randukmi manggaraga buria' Marampiopadang. Nabungkarammi Sampurari mangapi'na tana, ma'tetean ulangmi, ma'pelalan buria' rokko to kengkok. / Saemi rokko lólokna pao. /
  40. Narangimi tu gandangna anak to kengkok. Nakuami Marampiopadang: "Mindara dipa'gandangan?" Nakuami to mangkambi' mebali: "Anakna Pong Tulakpadang dirauk dao langi'. Budamo to ma'dampinna natae' namaleke." / Nakuami Marampiopadang: "Laoko solanna'." Nakuami tu to mangkambi': "Benna' tu pao mai, kulao ussolangkomi."/
  41. Saemi lako tondok, ma'kadami tu Marampiopadang, nakua: "Tae'pi aku tau dao banua, kumane ma'dampi." / Sae langngan banua, nasapu-sapumi, naalai tu dokena sule. / Sulemi kale datunna anak to kengkok, kendek marampa' langngan randanan, urnpotendeng tendengna. /
  42. Dipokadammi saro tu Marampiopadang. Nakuami: "Samamo' misaroi, ke mipalendu'mi samaanna." / Massura' tallangmi; sandami diala tu belona surasan tallang. Natiromi Marampiodang, nakuami ma'kada: "Iamo pole' la saroku: tu belona kapemalaran." /
  43. Mekutanami, nakua: "Apanna ditanan tu mati' punti?" Nakuami: "Oto'na". / Mekutanaomi tu Marampiopadang, nakua: "Na iatu induk?" Nakuami: "Belulukna ditanan." / Mekutanaomi tu Marampiopadang, nakua: "Na iatu sendana?" Nakuami: "Tangkena bang ditoto nadiosok." / Mekutanaomi, nakua: "Na iatu tallang?" Nakuami: "Oto'na bang ditanan." / Mekutanaomi, nakua: "Na apa tu unnoni?" Mebaliomi, nakua: "Gandang". /
  44. Nakuami Marampiopadang, ma'kada: "Iamo pole' la saroku tu mintu'na tu." / Naalami Marampiopadang napatamai buria' tu sarona. Sulemi ma'tetean ulang, untintinmi gandangna. / Nakuami to kengkok: "Sae undampi kande limanna." / Sitammumi tananan mellao langi', tananan bu'tu ri lino. /
  45. Napasulemi tu dokena Datu Nakka'. / Mamba'tami Marampio padang. Saemi uran. Nasembangi Datu Nakka' tu daunna Marampiopadang. Ma'kadami Marampiopadang lako Datu Nakka', nakua: "Pasuleanna' tu daunku, dokemu nakupasulean dukamoko!" Napasulemi Datu Nakka', apa malayumo. /
  46. Ussorongmi iananna tu Datu Nakka', nokaomi Marampiopadang. Batang kalenami Datu Nakka' nasorong. Randukmi napotedong-tedong uma Marampiopadang tu Datu Nakka'. To maluangan batu ba'tangna tu Marampiopadang, nasangami anak. /
  47. Umpala'pa'mi samaanna: ma'parakke para, massura' tallang, merok, ma'bate; pariami; bendanmi tananan bua'. Kendekpa sangga mairï' lan Rura, langnganpa pantan sola nasang. / Randukmi sirampanan kapa' Bombongberu' na Mellaolangi', napatudu leko' Pong Marattiatinting, nakua: "Dadimo anakmu baine sia muane, Londongdirura; pasirampananni kapa'." /
  48. Sengkemi Puang Matua, nakua: "Umbamo papa rara'na tu to misa dikombong, dipasirampanan kapa'?" / Apa mandappi'pa langi' sola tana tonna dolona. / Nakuami Londongdirura: "Indemo tananan bua' papa rara'na." /
  49. Nalambi'- mi pangandaran, tallanmi rokko liku to disalampe maniki. / Lampungmi Sokko Kalale' sola Indo' Pare'-Pare'. / Lampungmi tarukna La'bi Tombeng lako randanna langi'. / Karapa natang bendanpa eran dilangi', naola to situang tanduk langngan ba'tangna langi' . . . . /
  50. Nakuami Puang Matua: "Umbako situang tanduk?" Mebalimi nakua: "Natumangkan kami Pong Marattiatinting." Nakuami Puang Matua: "Ina'pa kusanda malambi'. Lando lalanniko, Suloara' sola Buauran rekke ui'na padang di Sesean. Mupa'sarrinni sanda kadake Pong Marattiatinting sola Pong Marattiabonga.
  51. Baai te kalosi kalebu, kalosi sangpiak, kalosi sangtepo, kalosi sangdaluk. / Ia la unnissan sampu pissan, sampu penduan. La mutanan tu kalosi. Ianna tuo tu kalebunna pamanda'i lan rampanan kapa' to siulu'. Ianna ia tuo tu sangpiakna, sampu pissan. Ianna ia tuo tu sangtepona, sampu penduan." / Pakalan sanglesona manna tuo na sangdalukna. /
  52. Pakalan rampomi Suloara' sola Buauran patutungan bia'. / Rampomi ma'rebongan didi. Malingna Bombongberu' sola Mellaolangi' napopa'indo', tama rebongan didi. Balo'mi tutungan bia'. /
  53. Sulemi Sokko Kalale' sola Indo' Pare'- Pare' nakadang tutungan bia': Ma'bua'mi Pondanpadang ,la'pa'mi Buntuarroan .Ia bua' dipasarra', samaa ditulu-tulu. Iamo bua' tang damma', samaa tang beluakan. Lao' bambana Lembang, kendekmi sangga mairi', naria tananan bua'.
  54. Randuk tumengkami nene', tumengka sola alukna, lao sola bisaranna. Rampo ribamba Marinding, rampo ma'rampanan kapa', lako nene' Buenmanik. Nasalungan kada minnak,naria kada tangguli. Tumampa-mampami rara'. rumende-mende sarapang. Dadi taruk bulaanna.
  55. Dadimi Tangdililing, Pasontik, Pong Seppabulaan, Pong Kalolokna sola Pussabannangna. / Iamo umbangun banua tu Pong Kalolokna sola Pussabannangna. Namale unnala tedong tama pangala'. / Nakuami Beka'-Beka' sola Maradonde': "Saemo ambe'ku umbaa tedong sola banua." / Male Pong Seppabulaan unnala bai rokko Moriu, nasanga burana lemba kalando. /
  56. Napariaimi tangkean suru', natana' sarri', namasirri makamban. / Bendanmi sembangan ongan dialami ampo anakna susu ma'dandan, tang tirambanmi sangserekanna. Pariami sembangan ongan. /
  57. Bendanmi surasan tallang. Paria surasan tallang. / Bendanmi raukan tedong. / Bendanmi bate manurun. Paria bate manurun. / Bendanmi tananan bua' lo' padang di Marinding.